Wetenschappelijke publicatie met Yulius-bijdrage: omgevingsrisico’s helpen bij vroeg herkennen van psychische klachten bij jongeren

Psychische klachten bij jongeren, zoals het horen van stemmen of achterdochtig zijn, kunnen grote invloed hebben op hun dagelijks leven. Het is daarom belangrijk om zulke klachten op tijd te herkennen. Een nieuw onderzoek laat zien dat omstandigheden waarin jongeren opgroeien, zoals pesten of verlies van een ouder, invloed kunnen hebben op het ontstaan van psychische klachten. Hoe meer van dit soort factoren een jongere meemaakt, hoe groter de kans op klachten op latere leeftijd.

Het onderzoek is onderdeel van de iBerry Study, waarin jongeren uit Rotterdam jarenlang worden gevolgd. Er is grote betrokkenheid vanuit de praktijk, onder meer via het ESPRi-consortium, waar Yulius deel van uitmaakt. Daarnaast leveren we een belangrijke inhoudelijke bijdrage. Mark de Jong, psychiater en opleider psychiatrie bij Yulius, is co-auteur van deze publicatie. Daarnaast draagt Yulius financieel bij aan het iBerry-onderzoek.

Wat is onderzocht?
De onderzoekers wilden weten of je met een totaalscore van omgevingsrisico’s kunt voorspellen of jongeren op 18-jarige leeftijd psychische klachten krijgen. Hiervoor maakten zij een speciale risicoscore: de Poly-Environmental Risk Score (PERS). Deze score telt 14 omgevingsrisico’s bij elkaar op, zoals:

– gepest worden of mishandeling,
– cannabisgebruik,
– verlies van een ouder,
– psychische problemen bij ouders,
– opgroeien in een drukke stad,
– etnische minderheidsachtergrond.

Hoe hoger de score, hoe groter het risico op klachten. De jongeren die meededen zijn deels bewust geselecteerd op basis van eerdere signalen van psychische klachten rond hun 13e jaar. Zo konden de onderzoekers zich richten op jongeren met meer kwetsbaarheid.

Hoe is het onderzocht?
Aan het onderzoek deden 801 jongeren mee uit Rotterdam. Op 15-jarige leeftijd werd gekeken welke omgevingsrisico’s zij hadden meegemaakt. Op 18-jarige leeftijd werd gemeten of zij psychische ervaringen of symptomen hadden. Dit werd gedaan door middel van een korte vragenlijst en een psychiatrisch interview.

Resultaat
Uit het onderzoek blijkt dat jongeren met vier of meer risicofactoren vijf keer zoveel kans hebben op psychische symptomen op 18-jarige leeftijd. De PERS-score voorspelde klachten beter dan eerdere modellen. Ook zonder erfelijke belasting bleef de voorspelling sterk. De resultaten laten zien dat een optelsom van omgevingsfactoren (zoals trauma, verlies of stedelijke drukte) kan helpen om jongeren met verhoogde kwetsbaarheid eerder te herkennen.

De PERS-score is nog in ontwikkeling, maar zou in de toekomst kunnen helpen bij vroegsignalering binnen jeugd-GGZ, scholen, wijkteams of preventieprogramma’s. Doordat er bij het onderzoek nauw samengewerkt is met mensen uit de praktijk, sluiten de inzichten goed aan op de werkvloer.

Wat moet nog verder onderzocht worden?
Niet alle belangrijke risico’s konden worden meegenomen, zoals verwaarlozing of gehoorproblemen. De score telt risico’s op, maar kijkt nog niet naar hoe die elkaar beïnvloeden. Het onderzoek is gedaan in een Nederlandse stad. Of het ook goed werkt in andere regio’s of landen moet nog worden onderzocht.

Meer weten?
Lees het volledige artikel in Schizophrenia Bulletin.